ساینس دایرکت یکی از ۷۹ نوع محصول آنلاینی است که شرکت الزیویر در اختیار پژوهشگران، دانشجویان، اساتید، و کلیه‌ی علاقه‌مندان به علم و دانش قرار می‌دهد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که ساینس دایرکت یکی از پایگاه‌های علمی است که بیش از ۲۵۰۰ عدد ژورنال، ۱۲،۶۰۰،۰۰۰ عنوان مقاله تمام متن، و تعداد تقریبی ۲۰،۰۰۰ جلد کتاب را برای دانلود و دسترسی آنلاین در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بخش اعظمی از ژورنال‌های موردانتشار در این دیتابیس، توسط موسسه علمی «تامپسون رویترز» نمایه‌گذاری می‌شود؛ بنابراین اغلب مقالاتی که از این پایگاه دانلود شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزو مقالات ISI محسوب می‌شود.

اگر بخواهیم مجلات بین اللملی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت موسسات اصلی نمایه کننده (ایندکس) مجلات را بدانیم. در حالت کلی چهار ایندکس کننده معتبر بین المللی در علوم مختلف عبارتند از شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters)، اسکوپوس (Scopus)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و در زمینه پزشکی هم پاب مد (PubMed) مهمترین ابزار برای جستجوی پایگاه داده های آزاد (دیتابیس) مدلاین است.

مجلات تامسون (ISI, WOS)

شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters) یک شرکت چندملیتی است که زیر مجموعه‌هایی دارد که یکی از این زیر مجموعه‌ها پایگاه  Web of Science (WOS) می‌باشد، پایگاه (WOS) یک نمایه استنادی علمی است که توسط تامسون رویترز ایجاد شده است که جستجوی استنادی جامع را فراهم می‌کند. به صورت عامیانه و متداول مقالاتی که در این پایگاه نمایه می‌شوند به مقالات ISI  شهرت یافته اند، WOS دو نوع مجله دارد که یکی دارای ایمپکت فاکتور بوده و دیگری بدون ایمپکت فاکتور هستند، به مجلاتی از WOS  که دارای ایمپکت فاکتور هستند مجلات JCR  گفته می‌شود و به مجلات بدون ایمپکت فاکتور، مجلات ISI Listed گویند.

مجلات اسکوپوس (Scopus)

اسکوپوس یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده‌است که اطلاعات کتاب‌شناختی حدود ۲۵ میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده‌است. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده‌است. در مجموع اسکوپوس اطلاعات ۱۶ هزار و پانصد مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده‌است. اسکوپوس(Scopus) یکی از محصولات الزویر (Elsevier) است که استفاده از اطلاعات آن نیاز به اشتراک و پرداخت هزینه دارد.

اسکوپوس همه حیطه‌های علوم که شامل علوم زیستی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی می‌شود را در برمی‌گیرد. در مقایسه‌ای که با WOS انجام شده، اسکوپوس حدود ۲۰ درصد پوشش بیشتری از آن داشته ‌است اما مقالات قبل از سال ۱۹۹۵ را ندارد بر خلاف WOS که تا سال ۱۹۴۵ را شامل می‌شود و گوگل اسکالر نسبت به این پایگاه‌ها دقت کمتری دارد.

مجلات ISC

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) یک سامانه اطلاع رسانی علمی است که در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می‌باشد. پس از تامسون و اسکوپوس، ISC (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام) سومین پایگاه استنادی برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می شود که ۵٧ کشور در آن مشارکت دارند.

مجلات پاب مد (PubMed)

پاب‌مِد (PubMed) مهمترین ابزار برای جستجوی پایگاه داده‌های آزاد (دیتابیس) مدلاین است، که حاوی اطلاعات بیبلیوگرافی پژوهشی برای تمام رشته‌های علوم پزشکی و زیست‌شناسی است. این دیتابیس تا سال ۲۰۰۸ حاوی ۱۷ میلیون عنوان بود که قدیمی‌ترین آن‌ها به سال ۱۸۶۵ باز می‌گردد. پاب مد مجموعه‌ای از اطلاعات کیفی مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری و سایر نهادهای و سازمان‌های دولتی حوزه سلامت ایالات متحده آمریکا است. این دیتابیس بطور رایگان برای جهانیان قابل دسترس است.

الزویر Elsevier یکی از ارائه‌دهندگان پیشروی راهکارهای اطلاعاتی است که سعی در افزایش عملکرد متخصصان حوزه‌های مختلف علمی، پزشکی و فناوری دارد؛ و تسهیلاتی را فراهم می‌آورد تا متخصصان ذیل بتوانند تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند، مراقبت‌های بهتری را از بیماران به‌عمل آورند و گاهی حتی اکتشافات پیش‌گامانه‌ای را ایجاد کنند که این پیشرفت‌ها بتواند مرزهای دانش را جابه‌جا کند و موجبات پیشرفت بشر را فراهم آورد. الزویر راهکارهای دیجیتال مبتنی بر وب را ارائه می‌دهد، که از میان‎‌‍ آن‌ها می‌توان به تعدادی از نام‌های معروف مانند «SicenceDirect»، «Scopus»، و «ClinicalKey» و «Elsevier Research Intelligence» اشاره کرد. این شرکت حدود 2200 ژورنال و بیش از 25000 عنوان کتاب را منتشر می‌سازد.

تصویر لوگوی کنونی انتشارات Elsevier که در گوشه‌ی بالا- سمت چپ تمامی انتشارات این شرکت به‌چشم می‌خورد را آیزاک الزویر فرزند لوئیز الزویر، موسس سرای الزویر، در سال ۱۶۲۰ طراحی کرد و در تمامی مستندات این شرکت آن را درج نمود. بر سر معنا و مفهوم دقیق این لوگو توافق جامعی وجود ندارد. این تصویر درخت نارونی را نشان می‌دهد که درخت تاکی بر دور آن پیچیده است و عبارت لاتین «Non Solus»  که به معنی «عدم تنها بودن» است از آن آویزان است. هرچند اکثر دانشمندان اتفاق نظر دارند که درخت نارون نشان‌دهنده‌ی درخت دانش است، اما معنی تاکی که دور آن پیچیده است، چندان واضح نیست.

تاریخ‌شناس معاصر، «لوسی شولتر» معتقد است که مردی که در زیر درخت ایستاده است نشان‌دهنده‌ی یک فیلسوف یا یک دانشمند فرزانه است که از میوه‌ی درخت که سخنان الهام‌بخش و پربار دیگر دانشمندان است، بهره می‌گیرد. در این دیگاه رابطه‌ی میان درخت نارون و تاک، ثمره دادن و تولید میوه است و درنتیجه دربردارنده‌ی یک پند اخلاقی است. همان‌طور که «اراسموس» به استعاره‌ی درخت و تاک اشاره دارد:

همچو تاک که باوجود قرار گرفتن در جایگاه شاخص‌ترین درختان، نیازمند حمایت عصا یا ستون‌های چوبی یا درختان دیگری که هیچ‌یک دارای میوه نیستند می‌باشد، علما و قدرتمندان نیز نیازمند کمک انسان‌های ضعیف‌تر هستند.

Digital Object Identifier یا شناسه دیجیتال، یک کد عددی است که همانند اثر انگشت برای هر مقاله بی همتاست. ناشران برای ارتقا شاخص های کیفی و کمی مقالات خود با کسب این کد عملا قسمت عمده ای از مراحل ارتقا مجله و افزایش شانس نمایه سازی را انجام میدهند.

مزایای DOI برای مقالات:

1- داشتن شناسه دایمی در همه مقالات

2- جذب ترافیک بیشتر و موثرتر به مقالات

3- تبدیل منابع به ابرلینک یا Hyperlink

4- جلوگیری از خطاهای انسانی یا ماشینی در نگارش منبع یا Reference

5- شمارش واقعی تعداد ارجاعات به مقالات و متعاقب آن محاسبه واقعی قدرت نفوذ یا Impact Factor برای مجلات

6- ارتقا شاخص واقعی علم سنجی (scientometrics) محققین و مالکین حقوقی مقالات همانند دانشگاه ها

7- یکی دیگر از کاربرد های DOI این است که تا زمانی که مقاله شما درعین حالی که Accept شده و نسخه Ahead of Print آن بصورت آنلاین منتشر شده ولی هنوز مکانی برای یکی از شماره های چاپی ژورنال برای آن درنظر گرفته نشده است یک DOI برای آن اختصاص داده می شود که می توانید تنها با ذکر نام نویسنده و عنوان مقاله و نام ژورنال ( بدون ذکر صفحات و شماره مجله و سال مجله ) به آن مقاله استناد کنید.

گوگل اسکولار scholar.google.com

جستجوگری از شرکت گوگل است که امکان جستجوی واژه‌های کلیدی در مقاله‌ها، رساله‌های علمی و گزارش‌های فنی را فراهم می‌کند. نتایج جستجو براساس میزان ارتباط با واژه جستجو شده فهرست می‌شود. بر خلاف موتور جست‌وجوی همگانی گوگل، در گوگل اسکالر مرتب کردن یافته‌ها بر اساس میزان ارجاع به آن توسط دیگر مولفان است و نه صرفا دفعات بازدید یا پیوند به آن در اینترنت.

گوگل اسکالر می‌کوشد تا اسناد را به همان شیوهٔ پژوهشگران رتبه‌بندی کند، یعنی متن کامل هر سند را می‌سنجد و در نظر می‌گیرد که از کجا منتشر شده، چه کسی آن را نوشته، چند بار به آن استناد شده و تازه‌ترین استنادها از چه زمانی است. گوگل اسکالر شما را با اسناد کلیدی در هر زمینهٔ پژوهشی ‌آشنا می‌کند و از این راه به همگان فرصت می‌دهد تا بر شانه‌های غول‌ها بایستند و در تولید اسناد علمی آینده نقش داشته باشند.

شاخصی برای ارزیابی علمی پژوهشگران است که میزان تأثیر گذاری آن ها را در پیشبرد علم نشان می دهد. این شاخص در حال حاضر به عنوان بهترین معیار موجود در ارزیابی علمی افراد به کار برده می شود. این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات پر استناد افراد و تعداد دفعات استناد شدن آن مقالات توسط دیگران محاسبه می‌شود. اچ ایندکس در سال ۲۰۰۵ میلادی توسط فیزیک‌دانی به نام Jorge E. Hirsch پیشنهاد شد و از این رو گاهی با نام‌های هیریش ایندکس یا مقدار هیریش شناخته شده است.

محاسبه اچ ایندکس توسط پایگاه‌های اسکوپوس، آی اس آی و گوگل اسکالر برای مقالات انگلیسی زبان و نیز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) برای مقالات فارسی امکان‌پذیر شده است. اگر می‌گوییم ایندکس تأثیرگذاری علمی فردی از طریق ایندکس اچ به میزان ۵ محاسبه شده است، منظورمان این است که این شخص ۵ اثر انتشاراتی، مثل مقاله، دارد که به هر کدام از این ۵ مقاله، دست‌کم ۵ بار استناد شده است.

اگر بخواهیم ایندکس اچ را روی محور نشان دهیم، در محور افقی(x) که از صفر درجه‌بندی می‌شود، هر عدد نشانگر تعداد مقالاتی است که توسط دیگران n بار مورد استناد قرار گرفته است. مثلاً عدد ۳ روی محور xها به این معنا است که ۳ مقاله از این فرد وجود دارد که n بار مورد استناد قرار گرفته است. در محور عمودی یا همان محور yها، تعداد دفعات استناد شدن وجود دارد. این محور نیز از صفر درجه‌بندی می‌شود. نقطه h روی این محور آن‌جایی است که مقدار روی محور xها و yها مساوی هم بشود. مثلاً ۱۰ مقاله وجود دارد (محور xها) که ۱۰ بار مورد استنادقرار گرفته است (محور yها). در این‌جا ایندکس فرد یا گروه مورد بررسی ۱۰ است.

این ضریب تأثیر کم‌کم دارد جای خیلی از ضریب تاثیرهای دیگر را در این زمینه می‌گیرد. از آنجای که فقط مقالاتی تعیین کننده ضریب اچ هستند که تعداد یادکرد بالایی بدارند، برآورد این نوع ضریب تأثیر بسیار آسان است. Hirsch نشان داد که شناسه اچ تأثیر زیادی در پشیگویی افرادی دارد که بعداً نشان‌های افتخار می‌گیرند از جمله جایزه نوبل. او نشان داد که فیزیکدانان دارای شناسه اچ ۱۲ می‌توانند دانشیار دانشگاه باشند و با شناسه ۱۸ می‌توانند استاد تمام باشند و با ۱۵ تا ۲۰ می‌توانند عضو انجمن فیزیک آمریکا باشند و با بیش از ۴۵ می‌توانند عضو آکادمی ملی علوم در آمریکا باشند.

ارزیابی مقاله های علمی یکی از دغدغه‌های جوامع علمی می‌باشد. موسسه اطلاعات علمی (ISI ;Information Scientific for Institute)، برای ارزیابی مجله های تحت پوشش فهرست نویسی خود، سه شاخص درنظر گرفته است. این شاخص ها شامل شاخص ضریب تاثیر Impact Factor) ;IF)، شاخص فوری (Immediacy Index) و نیمه عمر استناد (Cited Half Life) می‌باشند.

شاخص ضریب تاثیر (Impact Factor): اولین بار در سال ۱۹۹۵ توسط گارفیلد بنیان‌گذار موسسه ISI مطرح شد. ایمپکت فاکتور را ضریب یا عامل تاثیر و نیز شاخص اثرگذاری ترجمه کرده‌اند و به صورت میانگین تعداد ارجاعات به یک ‌مورد قابل استناد نظیر مقاله پژوهشی، مقاله مروری، شماره اختراع، یادداشت و چکیده در یک مجله علمی در طول یک دوره زمانی معین‌ تعریف‌ شده ‌است.

شاخص فوری (Immediacy Index): تعداد ارجاعات به مقاله‌های منتشر شده مجله در سال مورد ارزیابی تقسیم بر تعداد مقاله‌های منتشر شده در همان سال مجله مذکور. این شاخص در حقیقت شیب رشد منحنی ارجاعات را بیان می‌کند.

شاخص نیمه عمر استناد (Cited Half Life): تعداد سال‌هایی که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی را که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می‌دهد و در حقیقت، سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می‌کند: بدیهی است که وقتی مقاله‌های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات زود از دست بدهند (مقاله‌های سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله‌های جدید مجله ارجاع داده می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابر این هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می‌دهد که ارزش مقاله‌های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می‌گیرند. در مجموع، هر چه نیمه عمر ارجاعات به یک مجله بزرگتر باشد، ارزش مجله بالاتر می‌رود.

ایمپکت فاکتورهای گمراه کننده (جعلی): از سال ۲۰۱۳ به بعد تعدادی افراد بی نام و نشان در مکان‌هایی ناشناخته و صرفا با هدف کلاه‌برداری از مجلات آکادمیک و پژوهشگران در سطح دنیا آمده‏اند و یک معیارهایی را معرفی کرده‏اند تحت نام‌هایی نظیر GIF یا Global Impact Factor و یا UIF یا  Universal Impact Factor و چندین معیار ایمپکت فاکتور جعلی دیگر. این موسسات با اخذ پول از مجلات این اعداد تقلبی را که هیچ مبنایی بر آن‌ها نیست را به مجلات اختصاص داده‏اند و متاسفانه بسیاری از مجلات معتبر هم با ناآگاهی از این داستان، این ایمپکت فاکتورهای جعلی را روی صفحه اول وب سایت‌ خود قرار داده‏اند و این امر باعث گمراه شدن هم مجلات و هم پژوهشگرانی که این مجلات را برای انتشار مقالات خود انتخاب می‏کنند شده است. این‌گونه مجلات ممکن است در تامسون نمایه شوند ولی متاسفانه به دلایل عدم رعایت قوانین مجلات معتبر مثل عدم داوری و ایجاد بازار گرمی و کسب درآمد و هزار دلیل دیگر از ISI خارج و فاقد ایمپکت فاکتور می‏شوند.

ساختار علمی یک مقاله پژوهشی

موضوع یا عنوان مقاله: عنوان، مفهوم اصلي مقاله را نشان مي‌دهد. عنوان مقاله بايد جذاب باشد، يعني به گونه‌اي انتخاب شود كه نظر خوانندگان را كه معمولاً ابتدا فهرست عناوين مندرج در يك مجله علمي را مي‌خوانند به خود جلب نمايد. همچنين عنوان بايد كوتاه و گويا و تنها بيانگر متغيرهاي اصلي پژوهش باشد. تعداد كلمات در عنوان را حداكثر دوازده واژه بيان كرده‌اند.

نام مؤلف يا مؤلفان و سازمان وابسته: بعد از عنوان پژوهش، نام مؤلف يا مؤلفان ذكر مي‌شود و در سطر زير آن، نام دانشگاه يا مؤسسه كه هر يك از مؤلفان در آن مشغول به كارند، مي آيد. ترتيب قرار گرفتن نام مؤلفان به دنبال يكديگر، معمولاً متناسب با ميزان مشاركت آنان در انجام پژوهش است؛ اما اگر ميزان مشاركت همه افراد در اجراي پژوهش يكسان باشد، اسامي آنان به ترتيب حروف الفبا در دنبال هم قرار مي‌گيرد.

چكيده: خلاصه جامعي از محتواي يك گزارش پژوهشي است كه همه مراحل و اجراي اصلي پژوهش را در خود دارد. هدف‌ها، روش‌ها، يافته‌ها و نتايج پژوهش، به اختصار، در چكيده آورده مي‌شود. در متنِ چكيده بايد از ذكر هرگونه توضيح اضافي خودداري شود. مطالب چكيده بايد فقط به صورت گزارش (بدون ارزشيابي و نقد) از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) به صورت فعل ماضي تهيه شود. چكيده در حقيقت بخشي كامل، جامع و مستقل از اصل گزارش در نظر گرفته مي‌شود و نبايد پيش از انجام گزارش پژوهش تهيه شود. طول چكيده براي مقاله، بستگي به روش‌هاي خاص هر مجله دارد و معمولاً بين صد تا صد و پنجاه كلمه پيشنهاد شده است.

واژگان كليدي: معمولاً در انتهاي چكيده، واژگان كليدي پژوهش را بيان مي‌كنند تا خواننده پس از خواندن چكيده و آشنايي اجمالي با روند تحقيق، بفهمد چه مفاهيم و موضوعاتي در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است. معمولاً با توجه به حجم و محتواي مقاله، پنج تا هفت واژه كليدي در هر مقاله بيان می‌شود.

مقدمه: هر مقاله علمي با يك مقدمه شروع مي‌شود و آن، خلاصه‌اي از فصل اول و دوم پايان نامه‌ها و رساله هاست كه به طور مختصر به بيان كليات تحقيق و بررسي مختصري از پيشينه آن مي‌پردازد؛ بنابراين در مقدمه مقاله، مسئله تحقيق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنيادي و كاربردي به صورت مختصر بيان مي‌گردد و سپس به بررسي سوابق پژوهشي كه به طور مستقيم به موضوع تحقيق مرتبط است، پرداخته می‌شود. مقدمه بايد يك منطق اساسي را در تحقيق بيان كند و به خواننده نشان دهد كه چرا اين تحقيق ادامه منطقي گزارش هاي پيشين است. در اين بخش پس از نتيجه گيري از پژوهش‌هاي بررسي شده، محقق بايد پرسش‌هاي پژوهش خود را به صورت استفهامي بيان كرده و به تعريف متغيرهاي تحقيق به صورت عملياتي بپردازد.

روش: هدف اساسي از بيان روش آن است كه به گونه‌اي دقيق، چگونگي انجام پژوهش، گزارش گردد تا خواننده بتواند آن را تكرار نمايد و همچنين درباره اعتبار نتايج داوري كند؛ بنابراين مؤلف بايد همه مراحل اجرا، از جمله آزمودنی‌ها، ابزارهاي پژوهش، طرح پژوهش، روش اجرا و روش تحليل داده‌ها را بيان كند.

1- آزمودني‌ها: جامعه مورد مطالعه و ويژگي‌ها و مشخصات آن از نظر تعداد، سن، جنسيت، ميزان تحصيلات و همچنين چگونگي انتخاب آن‌ها و در صورت گروه بندي شدن تعداد گروه‌ها و مقدار افراد هر گروه بيان مي‌شود.

2- ابزارها: ابزارهاي آزمايش، مثل پرسش‌نامه و تست پس از آن بيان مي‌گردد. چنانچه ابزار سنجش، يك وسيله مشهور و استاندارد شده باشد، اشاره به نام آن كافي است، اما اگر يك مقياس خود ساخته باشد، بايد چگونگي طراحي و تهيه آن و شواهد مربوط به اعتبار و روايي بودن آن گزارش شود.

3- طرح پژوهش: به نقشه كار پژوهشگر براي حل مسئله پژوهش، طرح گفته مي‌شود. ابتدا متغيرهاي مستقل، وابسته و تعديل كننده بيان مي‌شود، سپس طرح‌هاي پژوهشي، مثل طرح تك آزمودنيِ پيش تست- پس تست، تحليل واريانس عاملي و... ، كه در روش به كار گرفته شده، بيان مي‌گردد. همچنين تكنيك‌هاي كنترل متغيرهاي نامربوط و ناخواسته، مانند تصادفي ساختن، همتاسازي و غيره مورد توجه قرار مي‌گيرد.

4- شيوه اجرا: در اين قسمت همه مراحلي كه آزمودني و آزماينده در طول مطالعه انجام داده‌اند، به صورت گام به گام تشريح مي‌گردد. گردآوري داده‌ها، دستورالعمل‌هاي اجراي پژوهش، چگونگي تشكيل گروه‌هاي آزمايشي و كنترل، چگونگي اجراي آزمايش و شيوه ثبت پاسخ‌ها و امثال آن، به طور خلاصه و دقيق توضيح داده مي‌شود.

5- تحليل داد‌ه‌ها: در اين قسمت چگونگي طبقه بندي، مرتب كردن، خلاصه كردن و تحليل كردن داده‌ها بيان مي‌شود؛ همچنين روش‌هاي آماري توصيفي به كار گرفته شده مثل فراواني‌ها، درصدها، نمودارها، مقادير مركزي و پراكندگي؛ و رو‌ش‌هاي آماري استنباطي، مثل اجراي آزمون t استفاده شده در تحقيق بيان مي‌گردد.

نتایج: در اين بخش، توصيف كلامي مختصر و مفيدي از آنچه به دست آمده است، ارائه مي‌شود. اين توصيف كلامي با اطلاعات آماري مورد استفاده، كامل مي‌شود و بهترين روش آن است كه داده‌ها از طريق شكل و نمودار يا جدول، نمايش داده شوند. ساختار بخش نتايج، معمولاً مبتني بر ترتيب منطقي پرسش‌ها يا فرضيه‌ها و نيز وابسته به تأييد شده بودن يا تأييد نشده بودن فرضيه‌هاست. ترتيب بيان نتايج نيز يا برحسب ترتيب تنطيم سؤال‌ها يا فرضيه‌هاي آن‌ها يا برحسب اهميت آن‌ها است. روش متداول بيان نتايج، آن است كه ابتدا مهم‌ترين و جالب‌ترين يافته‌ها و سپس به ترتيب، يافته‌هاي كم اهميت‌تر ارائه مي‌شود.

بحث و تفسیر: در اين بخش، تمام اجزاي گزارش تحقيق به هم ربط داده مي‌شوند و محقق با تركيب و پيوند بخش‌هاي مختلف، خواننده را به سوي يك نتيجه‌گيري كلي هدايت مي‌كند. بنابراين لازم است شباهت‌ها و تفاوت‌هاي نتايج اين پژوهش با پژوهش‌هاي قبلي روشن گردد و نيز معلوم شود كه يافته‌هاي پژوهش، به روشن شدن مسئله مورد بررسي و زمينه دانش آن چه كمكي كرده است. بنابراين توصيه مي‌شود در اين بخش، ضمن توضيح كوتاهي درباره مسئله پژوهش و بيان نتايج تحقيق، به تفسير نتايج پرداخت. براي اين كار بايد اين نتايج را با يافته‌هاي نتايج پيشين مقايسه كرد. آن گاه توضيح داد كه پژوهش حاضر، به گسترش دانش زمينه مورد نظر چه كمكي كرده است و در ضمن، كاربرد احتمالي آن را مشخص كرد و نقاط ضعف پژوهش را همراه با پيشنهادهايي براي پژوهشگراني كه در آينده مي‌خواهند در اين زمينه كار كنند، بيان كرد. 

نتیجه‌گیری: در اين قسمت محقق بايد به نتيجه معقول، منطقي و برسد. نداشتن تعصب و سوگيري غيرمنصفانه در نتيجه‌گيري، ارتباط دادن نتايج با مباحث مطرح شده در پيشينه، ارائه راهبردها و پيشنهادهايي براي تحقيقات آينده، مشخص كردن نقش نتايج در پيشبرد علوم بنيادي و كاربردي و امثال آن، از جمله مواردي است كه محقق بايد به آن‌ها توجه داشته باشد.

ارجاعات: اعتبار يك گزارش پژوهشي علاوه بر صحت و دقت داده‌ها و استدلال حاصل از آن‌ها، به منابع و مراجعي است كه از اطلاعات آن‌ها در پژوهش استفاده شده است. ارجاعات از موارد مهم ساختار يك مقاله علمي است، به وسيله آن، چگونگي استفاده از انديشه‌هاي ديگران را به خواننده معرفي مي‌نمايد.

در اينجا به چندين اصل مهم از اصول و معيارهاي محتوايي پژوهش علمي اشاره مي‌گردد كه توجه به آن‌ها قبل از تهيه مقاله به ارتقاي كيفيت آن كمك مي‌نمايد.

1-فرآیند تفكر: تلاش براي معلوم كردن مجهول با استفاده از علوم موجود است. بنابراين اساسي‌ترين محور محتوايي يك پژوهش علمي، آن است كه مجهولي را روشن نمايد. بر اين اساس، هر پژوهش علمي در پي پاسخ دادن به پرسش‌هايي است كه تاكنون براي مخاطبان كشف نشده است. از اين رو پژوهش علمي هميشه با طرح يك يا چند سئوال آغاز مي‌شود كه محقق درصدد پاسخگويي به آن‌هاست.

2-منطقي بودن: منطق كه راه درست انديشيدن (تصور) و صحيح استدلال آوردن (تصديق) را مي آموزاند، ابزار ضروري يك مقاله علمي است و محقق بايد شايستگي لازم را در استدلال آوردن، تحليل محتوا و نتيجه‌گيري داشته باشد. قواعد تعريف، طبقه بندي، استنباط هاي قياسي و استقرايي، روش‌هاي مختلف نمونه برداري و غيره همه از ويژگي‌هاي منطقي يك مقاله علمي است كه محقق بايد به آن‌ها توجه داشته باشد.

3-انسجام و نظام دار بودن: مرتبط بودن اجزاي مختلف مقاله با همديگر، همچنين متناسب بودن آن‌ها با عنوان مقاله و ارتباط عناوين فرعي با همديگر، از جمله مواردي است كه به تحقيق، يكپارچگي و انسجام مي‌بخشد. بر اين اساس، محقق بايد عناوين فرعي مقاله خود را با نظمي منطقي از يكديگر مجزا كرده، ارتباط بخش‌ها را مشخص نمايد.

4- تراكمي بودن: از آنجا كه هدف پژوهش پاسخ به سئوال‌هايي است كه تا آن زمان دست كم از نظر محقق، پاسخي منطقي براي آن وجود نداشته است، هر پژوهش علمي بايد از يك سو به منظور كشف دانش جديد، و از سوي ديگر، براي تكميل دانش، صورت پذيرد. بنابراين هدف اصلي يك مقاله، كشف يا تكميل دانش بشري است، نه تكرار دوباره آن با عبارات مختلف.

5- تناسب موضوع با نيازهاي فعلي جامعه علمي: هر پژوهش علمي بايد نيازهاي اساسي جامعه علمي خود را در نظر گرفته، در صدد حل آن مسايل برآيد؛ بنابراين از طرح موضوعاتي كه از اولويت تحقيقي برخوردار نيستند و جامعه علمي، به آن‌ها نياز ندارد، بايد احتراز نمود.

6- خلاقيت و نوآوري: هر تحقيق علمي زماني مي‌تواند در ارتقاي سطح دانش، موفق و موثر باشد كه از فكري بديع و خلّاق برخوردار باشد. مقالاتي كه به جمع آوري بسنده مي‌كنند، نمي‌توانند سهم عمده‌اي در پيشرفت دانش بشري داشته باشند.

7- توضيح مطلب در حد ضرورت: از جمله مواردي كه محقق در گزارش‌نويسي پژوهش خود بايد بدان توجه كند، پرهيز از حاشيه روي و زياده گوييِ افراطي است؛ همچنان كه خلاصه گويي نبايد به حدي باشد كه به ابهام و ايهام منجر شود؛ بر اين اساس محقق بايد به حدي مطالب را تبيين كند كه مقصود وي براي خواننده، روشن شود.

8- گزارش روش‌شناسي تحقيق: تحقیق فرايندي است كه از طريق آن مي‌توان درباره ناشناخته‌ها به جست و جو  پرداخت و از آن، شناخت لازم را كسب كرد. در اين فرايند چگونگي گردآوري شواهد و تبديل آنها به يافته‌ها روش‌شناسی ناميده مي‌شود. اين سئوال كه چگونه داده‌ها بايد گردآوري شود و مورد تفسير قرار گيرد، به طوري كه ابهام حاصل از آن‌ها به حداقل ممكن كاهش يابد از موارد مهم تحقیق علمی است. يك تحقيق علمي زماني مي‌تواند مطالب خود را به اثبات برساند كه از روش گردآوري مناسبي برخوردار، و آن روش‌ها در مقاله به خوبي بيان شده باشد.

هرگونه تركيب خطوط يا رنگ‌ها و هرگونه شكل سه‌بعدي با خطوط‌، رنگ‌ها و يا بدون آن‌، به‌گونه‌اي كه تركيب يا شكل يك فرآورده صنعتي يا محصولي از صنايع دستي را تغيير دهد، طرح صنعتي است‌. در يك طرح صنعتي تنها دسترسي به يك نتيجه فني بدون تغيير ظاهري مشمول حمايت از اين قانون نمي‌باشد.

آیا می دانستید اگر طرح جدیدی برای محصولات تولیدی خود ایجاد کرده اید یا بسته بندی منحصر به فردی ابداع کرده اید قبل از افشا باید آنرا ثبت نمائید؟ هر تغییر در شکل ظاهر یا نوع بسته بندی که باعث زیبا شدن محصول تولیدی شما گردید و باعث جذابیت محصولات شما  برای مصرف کننده موجب شود را قبل از افشا، بهتر است ثبت نمایید تا جلو سو استفاده رقبای خارجی و داخلی در بازارهای هدف گرفته شود.با ثبت طرح صنعتی شما می توانید به راحتی جلو و واردات یک محصول که تقلیدی از طرح تولیدی ثبت شده شما است را بگیرید.

طرح صنعتی دایره وسیعی از محصولات صنعتی، خانگی ، اداری، ورزشی ، صنایع دستی، اسباب بازی ، مبلمان اداری ، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزار های فنی و پزشکی بهداشتی ، اقلام لوکس، تزئینی ، منسوجات ، فرش و لباس ، ظروف آشپزخانه ، مصنوعات پلاستیکی و حتی بسته بندی طیف وسیعی از محصولات را شامل می شود . از اینرو و وفق ماده 20 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی علائم تجاری مصوب 1386 هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی یا خطوط، رنگها و یا بدون آن به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد طرح صنعتی است". در ضمن طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییرشکل ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی شود.

- ویژگی لازم برای ثبت طرح صنعتی چیست و چه فرایندی را طی می نماید؟

- راه های ثبت طرح صنعتی چیست؟ یا چگونه می توان طرح صنعتی را ثبت کرد؟

- حمایت از طرح صنعتی چه حقوقی را بوجود می آورد؟

- چه طرح هایی بعنوان طرح صنعتی قابل ثبت است؟

- چه طرح هایی تحت حمایت قانون طرح های صنعتی قرار ندارند؟

- حمایت از طرح صنعتی ثبت شده چه مدت و تمدید آن چگونه است ؟

- چه کسی می تواند تقاضای ثبت طرح صنعتی نماید؟

- حقوق ناشی از ثبت طرح های صنعتی در ایران چیست ؟

- چه کسی از حقوق طرح صنعتی برخوردار خواهد بود؟

- آیا می توان اجازه بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده را به اشخاص ثالث داد؟

- ضمانت اجرای حقوق ثبت طرح های صنعتی چگونه است ؟

علامت تجاری چیست؟

علامت تجاری نشانی است که قادر است کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شخص/بنگاه را از کالاها یا خدمات سایر بنگاه‌ها با اشخاص متمایز نماید.

طبق ماده 30 قانون علامت‌، علامت جمعي و نام تجاري عبارتند از:

الف ـ علامت يعني هر نشان قابل رؤيتي كه بتواند كالاها يا خدمات اشخاص حقيقي يا حقوقي را از هم متمايز سازد.

ب ـ علامت جمعي يعني هر نشان قابل رؤيتي كه باعنوان علامت جمعي در اظهارنامه ثبت معرفي شود و بتواند مبدأ و يا هرگونه خصوصيات ديگر مانند كيفيت كالا ياخدمات اشخاص حقيقي و حقوقي را كه از اين نشان تحت نظارت مالك علامت ثبت شده جمعي استفاده مي‌كنند متمايز سازد.

ج ـ نام تجارتي يعني اسم يا عنواني كه معرف و مشخص‌كننده شخص حقيقي ياحقوقي باشد.

مزایای ثبت علائم تجاری                                                                  

1- تضمین می‌کند که مشتریان می‌توانند محصولات را از یکدیگر تشخیص دهند.

2- شرکت‌ها را قادر می‌سازد محصولات‌شان را از یکدیگر متمایز سازند.

3- ابزار بازاریابی و اساس ایجاد وجهه و شهرت شرکت‌ها هستند.

4- اجازه استفاده از  آنها به اشخاص ثالث داده می‌شود و منبع مستقیم درآمد از محل حق امتیازها می‌باشند.

5- جزء ضروری موافقت‌نامه‌های اعطای نمایندگی هستند.

6- ممکن است دارائی ازرشمند کسب و کار باشند

7- شرکت‌ها را تشویق می‌کنند در حفظ یا بهبود کیفیت محصولات سرمایه‌گذاری کنند.

کدام علائم تجاری غیر قابل ثبت هستند؟

مدت اعتبار قانونی علائم تجاری ثبت شده چند سال است؟

مدارک لازم جهت تقاضای ثبت علامت تجاری چیست؟

تمدید، تغییرات و انتقالات علامت تجاری چگونه انجام می‌شود؟

بطور کلی اختراع حق انحصاری است که به مخترع آن در قبال خلق و ایجاد محصول با فرآیند صنعتی که دارای وصف جدید بودن ، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی است از طرف دولت و قوه حاکمه اعطاء می شود بطورکلی اختراع به معنی راه حل جدید و نوآورانه برای حل یک مشکل فنی است . این راه حل ممکن است به ایجاد وسیله ،دستگاه ،محصول دارو یا فرآیند صنعتی کاملا جدید مربوط باشد ،یاممکن است فقط بهبود جزئی محصول یا فرآیند شناخته شده ای باشد.

اختراعی قابل ثبت است که جدید بوده، حاوی گام ابتکاری و دارای کاربرد صنعتی باشد.

حقوق انحصاری مخترع عبارت است از:

 بهره‌برداری و ساخت‌، صادرات و واردات‌، عرضه برای فروش‌، استفاده از فرآورده‌ و استفاده از فرآیند.

موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است‌:

1- کشفیات‌، نظریه‌های علمی‌، روش‌های ریاضی و آثار هنری‌.

2- طرح‌ها و قواعد یا روش‌های انجام کار تجاری و سایر فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی‌.

3- روش‌های تشخیص و معالجه بیماری‌های انسان یا حیوان‌.
‎‎‎این بند شامل فرآورده‌های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روش‌های مزبور نمی‌شود.

4- منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آن‌ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن‌ها.

5- آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش‌بینی شده باشد.

مزایای ثبت اختراع چیست؟ 

چه چیزی باید قبل از درخواست ثبت اختراع در نظر گرفته شود؟

تفاوت بین پتنت ایرانی و خارجی چیست؟

چه مواردی در ثبت اختراع باید نوشته شود؟

مراحل رسمی صدور پتنت از کجا آغاز می‌شود؟

چطور میتوانید حق ثبت اختراع دریافت کنید؟

چه مدت طول میکشد تا یک پتنت در اداره مورد نظر ثبت شود؟

از چه زمانی یک پتنت محافظت می‌شود و تا چه مدت این حفاظت ادامه دارد؟

پیامدهای نقض قوانین پتنت چیست؟

میزان مبلغ پرداختی به اداره ثبت اختراع چقدر است؟

حقوق مالکیت صنعتی به حمایت از اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری و نشانه های جغرافیایی می پردازد که در این زمینه قوانین کشور ما مطابق استانداردهای روز جهانی می باشد.

قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 و قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی کالا مصوب 1383 قوانین موجود در این زمینه هستند.

در زمینه حمایت های قانونی بین المللی از مالکیت های صنعتی نیز ایران در مهم ترین سند بین المللی حمایت از مالکیت صنعتی که کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت های صنعتی مصوب 1883 و اصلاحات بعدی آن می‌باشد عضویت  دارد که حقوق مالکیت صنعتی در تمام کشورهای عضو مورد این کنوانسیون مورد حمایت است.

در سال های اخیر با افزایش فعالیت ایران در سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) الحاق به معاهدات بین المللی مالکیت صنعتی تشریع شده است که از آن جمله می توان موارد زیر را نام برد:

1- کنوانسیون موسس سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو)

2- موافقتنامه و پروتکل مادرید راجع به ثبت بین المللی علائم تجاری

3- الحاق به موافقتنامه مادرید به منظور جلوگیری از نصب نشانه های منبع غیرواقعی یا گمراه کننده بر کالا

4- الحاق به موافقتنامه لیسبون در مورد حمایت از اسامی مبدأ و ثبت بین المللی آنها

5- الحاق به موافقتنامه های مادرید و لیسبون ظرفیت قانونی ثبت و حمایت بین المللی نشان جغرافیایی کشورمان در عرصه بین المللی و متقابلا برای اتباع سایر کشورهای عضو را فراهم نموده است.

6- الحاق به معاهده همکاری ثبت اختراع PCT : با تودیع سند این معاهده و متعاقبا اجرایی شدن آن امکان ثبت بین المللی اختراع مخترعین ایرانی در بیش از  148 کشور عضو معاهده از طریق تسلیم یک اظهارنامه بین المللی در ادراه مالکیت صنعتی و با پرداخت کمترین هزینه و پیچیدگی و نیز استفاده از تسهیلات تخفیف 90 درصدی  برای کشورهای در حال توسعه فراهم شده است.

در هر طرح توجیهی کسب و کار موارد زیر تشریح میشود:
مشخصات فنی
ظرفیت اسمی
نمودار فرایند تولید
تشریح کامل فرایند تولید،نکات فنی و شرایط عملیاتی
مواد اولیه اصلی مورد نیاز
ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز
تعداد کارکنان
کل انرژي مورد نیاز در سال
زمین و ساختمان مورد نیاز

برای آشنایی با نوشتن طرح های توجیهی کسب و کار با ما تماس بگیرید.

پروپوزال یا طرح پیشنهادی مرحله بعدی پس از تایید موضوع پروژه یا پایان نامه است. یک پروپوزال شامل عنوان پروژه، بیان مساله، اهمیت و ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق، اهداف، سوالات و فرضیات تحقیق، روش انجام تحقیق، منابع مورد استفاده و … است.

اجزاء تشكيل دهنده پروپوزال 
1- عنوان تحقیق 
نخستين گام در انجام تحقيق، تعيين عنوان تحقيق است. هيچ پژوهشگري نمي تواند بدون مشخص شدن عنوان تحقيق، پژوهش را آغاز كند. عنوان به منزله مقصد و طرح نهايي انجام پژوهش است و لذا در تعيين و انتخاب آن توجه به نكات زير ضروري است:
1- بهتر است عنوان تحقيق نه خيلي كوتاه، نه خيلي طولاني، بلكه مختصر، جامع، رسا و غير سئوالي باشد.
2- بهتر است در ابتداي عنوان از واژه هايي چون: بررسي، ارائه الگو، مطالعه، طراحي، تحليلي بر، تبيين و ....استفاده شود.
3- بهتر است در عنوان تحقيق به نوعي متغير هاي مستقل و وابسته نشان داده شوند. 
4- موضوع تحقيق بايد نو و جديد باشد. 
5- عنوان پژوهش بايد ارزش تحقيق داشته باشد. 
6- پژوهشگر بايد توان انجام تحقيق را داشته باشد. 
7- موضوع تحقيق در حوزه كاري و تخصصي پژوهشگر باشد. 
8- موضوع پژوهش بايد به گونه اي باشد كه جامعه به انجام تحقيق در مورد آن نيازمند باشد و پژوهش بتواند با نتايج خود مشكلي را از جامعه برطرف كند.
9- پژوهشگر به عنوان تحقيق و انجام پژوهش در مورد آن ميل و علاقه داشته باشد. 
10- موضوع تحقيق بايد عملي و اجرائي بوده و قابليت انجام تحقيق را داشته باشد .
11- عنوان تحقيق بايد به گونه اي باشد كه هدف هاي تحقيق را بيان كند .
12- بهتر است در عنوان تحقيق، قلمرو مكاني و محدوده زماني پژوهش مشخص گردد.

2- شرح و بيان مسئله تحقيق ( طرح يك مشكل)
مسئله در واقع سئوالي است كه در ذهن پژوهشگر راجع به يك پديده، مشكل يا معضل مطرح مي شود، هدف محقق از طرح اين سئوال ريشه يابي، علت يا علل به وجود آورنده آن مشكل و يا راهكارهاي رفع آن است. 
در بيان مسئله محقق بايد نكات زير را رعايت كند:
1- محقق، شواهدي بايد نشان دهد كه معضلي يا مشكلي در جامعه وجود دارد.
2- محقق بايد مشكل مطرح شده را بيان كند و ابعاد مختلف آن را به طور مستند نشان دهد.
3- محقق بايد نشان دهد که قصد او از انجام تحقیق چیست؟ کدام متغیرها را قصد دارد مطالعه کند؟ نحوه ي مطالعه متغیرها ( اثر، رابطه یا ...) چگونه است.
4- پژوهشگر در پایان بهتر است محدوده زمانی و قلمرو زمانی تحقیق را هم مشخص کند.
بطورکلی مسئله تحقیق باید مشکل را مطرح کند، ابعاد آنرا مستند نشان دهد، انگیزه پژوهشگر را بیان کند، متغیرها را نشان دهد، نحوه بررسی آنها را روشن نموده و محدوده مکانی و زمانی تحقیق را تعیین نماید.

3- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق
در این مورد پژوهشگر باید مشخص کند که موضوع تحقيق چه اهميتي دارد و ضرورت انجام اين پژوهش چيست و نتايج آن در چه زمينه اي از اهميت بيشتري برخوردار است.
- اهمیت این تحقیق در ارتباط با نظریه های موجود چیست؟
- نتایج این تحقیق در غنا بخشیدن به ادبیات موضوع چه نقشي دارد؟
- نقش نتایج تحقیق در ارائه مدل، الگو، نظريه جدید یا توسعه و بسط نظریه های قبلی چگونه است؟
- اهمیت نتایج تحقیق برای مدیران و برنامه ریزان چیست؟
- نتایج مثبت اين تحقیق در ابعاد آموزشي و پژوهشي چه اثري دارد؟
- نتایج مثبت این تحقیق در ابعاد پژوهشی چگونه است؟

4- پیشینه تحقیق
برای اینکه پژوهشگر تحقیقات خود را در راستای پژوهش های هم خانواده قرار دهد و آن را با دستاوردهای تحقیقات دیگران هماهنگ کند، نیاز دارد با مراجعه به اسناد و مدارک پیرامون موضوع و مسئله ای که برای تحقیق انتخاب کرده، آگاهی خود را گسترش دهد.
هدف از گنجاندن بخش پیشینه تحقیق و ادبيات موضوع، توجه به نكات زير است:
- برقراری ارتباطی منطقی میان اطلاعات پژوهش های قبلی با مسئله تحقیق 
- آشنایی با چارچوب نظری یا تجربی مسئله تحقیق
- آشنایی با روش های تحقیق مورد استفاده در پژوهش های گذشته
- پیشگیری از دوباره کاری
- استفاده از تجربيات مفيد محققان قبلي
- آگاهي از نقاط ضعف پژوهش هاي پيشين

جهت دسترسي به اهداف بالا و تدوين مطالب پيشينه، رعايت نكات زير ضروري است:
الف-منابع اطلاعاتي مرتبط با موضوع انتخاب گردد.
ب- نتایج تحقیقات قبلی مطالعه، نقد و بررسی شود.
ج- ترتيب موارد از كلي به جزئي ( عمومي به اختصاصي ) تدوين گردد.

5- اهداف تحقیق
اهداف تحقیق می تواند به دو صورت کلی و ویژه مطرح شوند:
الف-هدف کلی
هدف کلی مستقیماً ازموضوع تحقیق مشتق می شود.
ب-اهداف ویژه
این هدف ها از مسئله پژوهش و از اهداف کلی مشتق می شوند و در واقع زیر مجموعه هدف یا اهداف کلی پژوهش هستند. این اهداف تصریح مي کنند که در این تحقیق چه چیزی انجام می شود و چه چيزي انجام نمي شود.

6- سوالات تحقیق
در صورتی که تحقیق با توجه به پیشینه پژوهش نتواند جهت خاصی را برای یافته های خود پیش بینی نماید و رابطه ی بین متغیرها را حدس بزند، می تواند به بیان سئوالات پژوهش بپردازد. در طرح سئوالات تحقيق توجه به نكات زير ضروري است: 
- سئوالات پژوهش مستقیماً از اهداف تحقیق منشأ می گیرند.
- در سوالات تحقیق، یک نوع متغیر مطرح می شود.
- آوردن کلمه آیا در ابتدای سئوالات چندان مطلوب نیست.
- بهتر است تعداد سئوالات محدود، شفاف و بدون ابهام باشد.

7- فرضیات
- فرضیه، حدس و گمان محقق در مورد علل بوجودآمدن مشكل يا ارائه راه حل هاي آن است.
- فرضیه، حدس و گمان پژوهشگر در مورد وجود تفاوت، احتمال رابطه و یا اثر بین دو یا چند متغیر است.
- فرضیه، حدس و گمانی است که مبتنی بر دانش و تجربه در مورد حل یک مسئله است.
- اغلب فرضیه ها حدسیاتی است که به طور منطقی از نظریه ها بر می آیند.
- فرضیه جمله خبری ساده ای است که در آن دو یا چند متغیر ( مستقل و وابسته) دیده میشود.
توجه: هماهنگي، همسويي و تعادل تعداد فرضيه ها با سئوالات پژوهش بسيار لازم است.
براي مثال، يك فرضیه ساده این است که بگوییم: میزان سواد با تعداد اولاد رابطه دارد یا تعداد خودروها در میزان آلودگی هوا اثر دارد.
توجه: صحت(تایید) یا عدم صحت فرضیه (رد) در محک آزمایش و مطالعه و تحقیق تعیین می شود، لذا پژوهشگر حق ندارد از قبل و بطور جانبدارانه در پی تأييد آن باشد و بايد بداند رد یا تأیید فرضیه هیچ گونه اثر منفی برای پژوهش و پژوهشگر ندارد.

8- روش و مراحل تحقیق
يكي از اركان تحقيق و يا پژوهش كه در پروپوزال مطرح مي شود، تعيين نوع تحقيق و مراحل انجام آن است. در اين مورد محقق ضمن اشاره به نوع تحقيق، مراحل انجام آن را شامل: ابزار گردآوري داده ها، روش گردآوري اطلاعات، جامعه آماري و حجم نمونه ، روش انتخاب نمونه از جامعه آماری، ابزار تجزیه و تحلیل داده ها و بالاخره روش هاي تجزيه و تحليل داده ها (روشهای تحلیل کیفی و کمی) را توضیح میدهد.

9- منابع مورد استفاده

تدریس خصوصی فوری:

به گونه ای از تدریس اطلاق می کنیم که شاگرد فرصت چندانی تا امتحان یا آزمون ندارد و هدف وی از این کلاس خصوصی و تدریس، فقط موفقیت در آزمون می باشد.

اقتضای چنین تدریسی، استادی کارکشته، مسلط و دلسوز می باشد که برای موفقیت شاگرد فشار زیادی را تحمل کند و مجموعه زیادی از مفاهیم اصلی و مهم را در مدت زمان کوتاه تدریس نماید.

تدریس خصوصی مستمر:

به گونه ای از تدریس اطلاق می کنیم که شاگرد با دوراندیشی و آینده نگری، به محض مشاهده نقاط ضعف خود و در طول ترم، به این تدریس روی می آورد و هدف آن درک واقعی مطالب، تقویت علمی دائمی و موفقیت در کلیه آزمون های آتی می باشد.

تعداد جلسات این نوع تدریس بیشتر و در طول ترم می باشد و فرصت کافی برای برنامه ریزی مدرس وجود دارد. بنابراین مدرس با یک برنامه ریزی بلندمدت می تواند ماهی گیری را به شاگرد یاد دهد. چنین تدریسی قطعا به لحاظ کیفی بالاتر از تدریس فوری می باشد و نتایج بهتری در پی خواهد داشت.

تدریس خصوصی تضمینی؛ تخیل یا واقعیت:

در سایت ها و آگهی ها دیده می شود که از عبارت فریبنده "تدریس خصوصی تضمینی" استفاده می شود. لطفا دقت فرمائید که این عبارت به خودی خود غلط است. برای اثبات این مدعا، فرض کنید بهترین استاد دنیا را برای تدریس مستعدترین شاگرد دنیا استخدام کنیم؛ با این حال تصور کنید اگر این شاگرد حوصله مطالعه نداشته باشد، یا از درس مورد نظر متنفر باشد یا ..... آیا می توان امیدی به نتیجه داشت؟ آیا می توان نتیجه را تضمین کرد؟

با این وجود، هر عقل سلیمی می پذیرد تضمین چیزی که هزاران عامل در آن دخیل است، صحبتی عوام فریبانه است؛ ولی توجه داشته باشید که در صورت انتخاب تدریس خصوصی مستمر، با توجه به ماهیت آن، می توان اهدافی را پیش بینی کرد و بهبود شاگرد را در بازه های زمانی مشخص مشاهده نمود. 

- در حالت تدریس خصوصی و نیمه خصوصی چون تعداد دانشجو یا دانش آموز به نسبت کلاس‌های گروهی خیلی کمتر است، سوالات به صورت راحت‌تری پرسیده شده و اشکالات خیلی راحت‌تر برطرف خواهد شد.

- خیلی از دانش آموزان یا دانشجویان در بعضی از قسمت‌های درس اشکالات پایه‌ای دارند که در کلاس‌های گروهی قابل تشخیص و قابل رفع نیست.

- مدرسان متخصص در تدریس خصوصی سوالاتی که معمولا در آزمون‌ها باعث سردرگمی می‌شود را از دانش‌آموز یا دانشجو می‌پرسند و بعد از آن رفع اشکال می‌کنند.

- در صورتی که کلاس‌های تدریس خصوصی در منزل برگزار گردد، وقت دانشجو یا دانش آموز در راه کلاس تلف نمی‌شود.

- تدریس خصوصی به صورت مجازی برای اولین بار توسط این گروه انجام می‌شود به گونه‌ای که دانش آموز یا دانشجو می‌تواند در ساعات مشخصی که قبلا با مدرس هماهنگ کرده است، سوالات خود را بپرسد و رفع اشکال نماید.